De publieke opinie versus het reilen en zeilen in gevangenissen

Door de jaren heen is niet alleen de criminaliteit maar ook de maatschappelijke blik op straffen en detentie veranderd. Zo kan bepaalde media-framing een sterk ‘wij-zij’-gevoel aanwakkeren, en wordt het humane aspect van gevangenen soms uit het oog verloren. Maar hoe komt iemand in deze situatie terecht? En past de architectuur van gevangenissen nog wel bij de huidige tijdgeest? Tijdens ons programma bij SPUI25 gingen we samen met kunstenaars, wetenschappers en een docent Strafrecht in gesprek om het thema ‘misdaad en straf’ van verschillende kanten te belichten.

De veranderende publieke opinie heeft invloed op de rechten en vrijheden van gedetineerden. De maatschappelijke blik op gevangenen stuurt aan op dat zij harder gestraft moeten worden. In 2021 resulteerde dat in de nieuwe Wet Straffen en Beschermen, waarmee gedetineerden vrijheden moeten verdienen met het tonen van verantwoordelijk gedrag. Onder andere staat het recht op creativiteit onder druk, door bijvoorbeeld de wegbezuiniging van docenten beeldende vorming in gevangenissen. Deze wisselwerking tussen het maatschappelijke debat en ons rechtssysteem, en de rol van kunst in het reflecteren op deze processen, waren tijdens dit programma onderwerp van gesprek.

Gabriela Petralia van de Amsterdam Law Hub leidde tijdens deze bijeenkomst een interdisciplinair panelgesprek over de invloed die kunst kan hebben om het recht beter te begrijpen. Ze maakte hier een driedelige podcastserie over, en raakte specifiek geïntrigeerd door het onderwerp detentie. Dit panel, bestaande uit Theo Tegelaers (directeur en curator van Stichting TAAK), Ulrike Möntmann (kunstenaar en wetenschapper), Robert Glas (kunstenaar) en Malou Hamers (Strafrechtdocent UvA) betreedde aan de hand van gedocumenteerde audioverhalen van vrouwen uit Europese gevangenissen, de wereld van geanonimiseerde gedetineerden en de redenen waardoor zij geen plek vonden in de maatschappij. Ook onderzochten zij de zichtbaarheid van machtsstructuren in de architectuur van gevangenismuren anno 2023. Strookt deze architectuur nog wel met de hedendaagse maatschappelijke blik op detentie, en wat zegt dat over hoe wij onze samenleving inrichten? En hoe onderzoek je als kunstenaar hoe de rechten van gedetineerden zich door de jaren heen ontwikkeld hebben? Een avond die draaide rond het zichtbaar maken van juridische vraagstukken aan de hand van kunst, architectuur, wetenschap en onderwijs. 

Kijk het programma terug

Kon je helaas niet bij onze bijeenkomst aanwezig zijn? Geen man overboord; klik dan op de knop hieronder om het programma terug te kijken!