Vrouwen in kwetsbare posities ervaren vaak grote obstakels bij het vinden van juridische hulp. Zij hebben te maken met complexe rechtsvragen, financiële afhankelijkheid en culturele drempels. De vrouwenrechtswinkel is een initiatief dat specifiek gericht is op het toegankelijk maken van juridische ondersteuning voor vrouwen die anders geen juridische bijstand zouden kunnen krijgen. Deze initiatieven spelen een cruciale rol in het bieden van juridische begeleiding en praktische hulp aan vrouwen die te maken hebben met ongelijkheid en onrechtvaardigheid.

De Law Hub begeleidt het opstarttraject, traint juristen en studenten, en versterkt zo de verbinding tussen de juridische sector en de maatschappelijke praktijk. In dit interview vertelt projectleider van de Amsterdam Law Hub Susan Leclercq over het proces van opzet en organisatie van een vrouwenrechtswinkel, en projectleider Vrouwenrechtswinkel Leiden Natalie A.C. Wanga vertelt ons over de impact hiervan in de praktijk.

Hoe dragen best practices van de Amsterdam Law Hub bij aan de ontwikkeling van vrouwenrechtswinkels?

Susan: "Onze insteek is altijd maatschappelijke impact. We willen kennis en ervaring niet alleen in Amsterdam behouden, maar juist breder inzetbaar maken. De Law Hub werkt altijd tijdelijk mee aan projecten en begeleidt de opstartfase hiervan. Na ongeveer zes maanden geven we het stokje over aan lokale organisaties, om zelfstandigheid en duurzaamheid te borgen."

Wat maakt de vrouwenrechtswinkel zo waardevol?

Natalie: "Naast degelijk juridisch advies draait het om toegankelijkheid en veiligheid. Onze benadering is gender- en cultuurgevoelig, wat essentieel is voor de doelgroepen die we bedienen. De vrouwenrechtswinkel biedt een veilige omgeving waar vrouwen zonder angst hun verhaal kunnen doen en de juiste hulp kunnen krijgen."

Susan: “Vrouwen in kwetsbare posities kunnen vaak niet op andere manieren tot een juridische oplossing komen, zij moeten een eerste stap kunnen zetten.”

Hoe zet je een vrouwenrechtswinkel op? Waar begin je?

Susan: “Vaak begint het met een concrete hulpvraag van een organisatie of gemeente, die een gratis juridische dienst voor vrouwen wil realiseren. Vervolgens kijken we naar financiering, want vaak zijn er geen financiële middelen beschikbaar. Hier spelen wij een leidende rol in. We helpen de visie te ontwikkelen, bij de opzet van het wervingsprogramma  voor medewerkers en studenten, en de inrichting van communicatie. We brengen het juridische netwerk van formele en informele instanties in kaart en ontwikkelen praktische hulpmiddelen, zoals handleidingen. Daarnaast zorgen we voor de trainingsprogramma’s en faciliteren we de aansluiting bij bestaande netwerken van vrouwenrechtswinkels. Tot slot helpen we met de fysieke inrichting en de organisatie van een feestelijke opening.”

Wat is er in de vrouwenrechtswinkel Leiden tot nu toe bereikt?

Natalie: “Met steun van de Amsterdam Law Hub heeft Stichting Utopa intensief samengewerkt met diverse ketenpartners in de stad. We hebben in kaart gebracht welke juridische hulpvragen spelen en welke samenwerkingen mogelijk zijn. Dit heeft geleid tot samenwerkingen met de Universiteit Leiden, Hogeschool Leiden, MBO Rijnland en advocatenkantoren. We openen drie locaties: in het Utopa Weeshuis (centrum), Huis van de Buurt De Kooi (Leiden Noord) en Huis van de Buurt Op Eigen Wieken (Merenwijk).”

Welke thema’s binnen vrouwenrechten verdienen meer aandacht?

Natalie: "Femicide is een schokkend maar te weinig besproken probleem in Nederland. Gemiddeld wordt elke acht dagen een vrouw vermoord, puur omdat ze vrouw is. Dit vraagt om meer onderzoek, beleidsverandering en wetgeving. Maar bovenal moeten we de bewustwording vergroten, zodat er structurele oplossingen komen."

Susan: “Toegang tot het recht voor vrouwen en het belang van vrouwenrechtswinkels daarin kan niet genoeg benadrukt worden. Ze bieden een laagdrempelige plek waar vrouwen terechtkunnen met juridische vragen. Dit heeft een enorme impact op allerlei vormen van ongelijkheid en afhankelijkheidsrelaties. Een sterk voorbeeld is de gender gap in toegang tot het recht, die we met deze initiatieven proberen te verkleinen.”

Welk onverwacht effect heeft de vrouwenrechtswinkel al gehad?

Natalie: “Hoewel we pas in april officieel openen, merken we nu al dat er veel animo is. Dit heeft ook discussies aangewakkerd over de gender gap in Nederland en de behoefte aan structurele verandering. Dit is een belangrijke stap in de bewustwording rondom juridische ongelijkheid.”

Ben je nieuwsgierig geworden over de mogelijkheden om een vrouwenrechtswinkel in jouw stad op te zetten? Neem contact op met Susan Leclercq via s.m.leclercq@uva.nl.