In tegenstelling tot de commerciële advocatuur, waar partners zorgen voor acquisitie en de bedrijfsvoering centraal wordt georganiseerd, zijn sociaal advocaten zelf verantwoordelijk voor hun bedrijfsvoering. Dit betekent dat zij niet alleen hun juridische expertise moeten inzetten, maar ook kennis van financiën, administratie en wet- en regelgeving moeten ontwikkelen om hun praktijk draaiende te houden. Veel sociaal advocaten starten als zelfstandige zonder medewerkers, wat het ondernemersaspect nog complexer maakt. Dit leidt tot vragen zoals: Hoe doe je acquisitie? Werk je uitsluitend op toevoeging of neem je ook commerciële zaken aan? Hoe organiseer je je administratie en welke wetgeving moet je naleven?

Dankzij subsidie van Stichting Allemansrecht kon de masterclass worden georganiseerd tegen een kleine vergoeding voor deelnemers, wat de cursus ook aantrekkelijk maakt voor studenten die nog niet daadwerkelijk gestart zijn als sociaal advocaat. De eerste editie vond plaats op 4, 13 en 18 maart dit jaar. Met belangrijke inzichten en praktische tools krijgen beginnende sociaal advocaten zo een betere start als ondernemers. Sil van den Hoven, student aan de UvA en aankomend advocaat bij Advokatenkollektief Oost in Amsterdam, deelt zijn ervaringen van de masterclass.

“De zichtbaarheid van sociale advocatuur moet echt vergroot worden”

Van den Hoven kijkt met enthousiasme terug op zijn deelname: “Ik kreeg praktische tips, vooral over de financiële aspecten van het vak. Wat ik echt interessant vond, was dat we per rechtsgebied zagen hoeveel zaken je moet doen om rond te komen en hoe het inkomen eruitziet”, vertelt Van den Hoven. Hij benadrukt dat veel studenten een verkeerd beeld hebben van de financiële mogelijkheden binnen de sociale advocatuur. “Het overheersende idee is dat het als sociaal advocaat moeilijk rondkomen is, maar dat blijkt niet per se waar te zijn. Als je het goed aanpakt, kun je best een mooi inkomen verdienen.”

De masterclass bestaat uit drie avonden, elk met een eigen focus op een specifiek aspect van het ondernemerschap. Eerst is er ruimte voor oriëntatie en gaat het over het inrichten van je eigen praktijk. Wat zijn realistische doelen voor de eerste jaren als zelfstandig advocaat? Dan het opstellen van een bedrijfsplan en het financiële plaatje, en hoe dit beïnvloed wordt door je keuze van specialisatie. Tot slot gaat het over reflectie, visie en de persoonlijke benadering van ondernemerschap.

Van den Hoven merkt dat de interesse in sociale advocatuur vaak ontbreekt onder medestudenten. “Veel van mijn medestudenten zijn juist geïnteresseerd in de commerciële advocatuur of in andere branches van de rechtspraak.” Het is belangrijk dat er meer bewustzijn komt, vooral onder rechtenstudenten. De zichtbaarheid van sociale advocatuur moet echt vergroot worden.”

Het belang van sociale advocatuur en de noodzaak voor ondersteuning

De sociale advocatuur is van cruciaal belang voor de toegang tot recht voor veel burgers. Toch zien sociaal advocaten zich geconfronteerd met toenemende bezuinigingen en een hoge werkdruk. Veel advocaten die beginnen als zelfstandige vallen uit doordat de druk te hoog is en het werk te zwaar. De stijgende startsalarissen en de bezuinigingen van de overheid dragen niet bij aan een aantrekkelijke werkomgeving. Via deze Masterclass will de UvA ook haar steentje bijdragen aan het ondersteunen van sociaal advocaten, samen met Stichting Allemansrecht.

Van der Hoven geeft aan dat de eerste stappen naar zelfstandig ondernemerschap vaak verwarrend zijn door de vele regels van de Orde van Advocaten. “Het is een uitdaging om als beginnend sociaal advocaat een weg te vinden in het juridische en administratieve landschap. Er is veel wet- en regelgeving waar je direct mee te maken krijgt, terwijl je nog maar net begint. Je hebt dan eigenlijk een sparringpartner nodig, een collega met ervaring die antwoord heeft op vragen als; wat komt er allemaal kijken bij het ondernemerschap in de advocatuur; wat zijn de voor- en nadelen van zelfstandig ondernemerschap?”

Ook de emotionele belasting is niet te onderschatten. Sociale advocaten werken vaak met kwetsbare cliënten, en er zijn altijd zaken die blijven hangen. Daarom is een sociaal vangnet van gelijkgestemden en collega’s net zo belangrijk als acquisitie. “Je kracht als sociaal advocaat is eigenaarschap, maar dat is vaak ook meteen de valkuil. Je moet het niet alleen willen doen. Sparren met anderen is essentieel. En het is belangrijk om te weten dat je niet de enige bent die tegen deze uitdagingen aanloopt,” aldus Van den Hoven. Dankzij de masterclass zijn startende advocaat-ondernemers zoals van der Hoven nu met elkaar in contact. 

Wat is de kerneigenschap van een sociaal advocaat?

Van der Hoven ziet de sociaal advocaat als een zeer maatschappelijk betrokken professional. “Het is niet de baan waarmee je miljonair wordt, maar het is wel werk dat echt iets betekent voor de samenleving. Het is ook een vak dat je intellectueel uitdaagt. Als sociaal advocaat moet je in staat zijn om moeilijke keuzes te maken, zowel op juridisch als op persoonlijk vlak.”

“Betrokkenheid is absoluut de belangrijkste eigenschap. Het vak vereist mensen die zich willen inzetten voor anderen, die het belang van de cliënt vooropstellen en daarbij niet bang zijn om moeilijke situaties aan te gaan. Daarnaast is het belangrijk dat je als sociaal advocaat ook in staat bent om de balans te vinden tussen professionele afstand en empathie.”